สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๑๔ / เรื่องที่ ๔ อาหารสัตว์ / การให้อาหารสัตว์

การให้อาหารสัตว์ อาหารไก่ ใส่ในรางให้กินตลอดเวลา ใช้รางยาวติดข้างกรงไก่ ไก่จะยื่นคอลอดซี่กรงออกไปจิกกินอาหารตามชอบใจ รางอาหารอาจทำด้วยไม้ หรือแผ่นสังกะสี ก่อนให้กินอาหารต้องเลือกชนิดอาหารให้เหมาะกับประเภทของไก่ เช่น ไก่ไข่ ไก่เนื้อ หรือลูกไก่ มีรางน้ำให้กินตลอดเวลา หรือมีที่ให้น้ำอัตโนมัติ อาหารแร่ธาตุใช้ผสมกับอาหารผสมสำเร็จรูป แม่ไก่กำลังให้ไข่ กินอาหารวันละประมาณ ๑๑๐ กรัม การให้อาหารควรให้กินแต่พอดี ไม่เหลือทิ้งมากเกินไป ซึ่งถ้าเหลือทิ้งมาก จะเปลืองค่าใช้จ่ายมากขึ้น บางแห่งนิยมใช้อาหารอัดเม็ดแทนอาหารผง จะช่วยให้ไก่กินได้สะดวกไม่ฟุ้งกระจาย แต่ราคาแพงขึ้นเล็กน้อย
อาหารไก่ ควรใส่ไว้ในรางยาวข้างกรงให้ไก่กินตลอดเวลา
อาหารสุกร ใช้อาหารผงแห้งใส่รางให้กิน โดยใช้รางรวมขนาดใหญ่ ทำด้วยซีเมนต์ติดตั้งในคอกสุกรตรงด้านทางเดิน ปริมาณอาหารที่ให้กิน ให้พอดีกับความต้องการ และจำนวนสุกรในฟาร์มใหญ่นิยมให้อาหารครั้งเดียว ให้สุกรกินตลอดเวลา หรือจนอิ่ม แต่ฟาร์มขนาดเล็ก มักให้อาหาร ๒ เวลา เช้าและเย็น สุกรขุนเพื่อจำหน่ายส่งโรงฆ่าสัตว์ ควรให้กินอาหารประมาณ ๑.๙- ๒.๕ กิโลกรัมต่อตัวต่อวัน สำหรับน้ำมีให้กินตลอดเวลา โดยทำเป็นอ่างน้ำ หรือแบบก๊อกน้ำอัตโนมัติ สำหรับเกษตรกรรายย่อยที่เลี้ยงสุกร ๕-๑๐ ตัว นิยมให้เศษผักแก่สุกรหลังจากให้อาหารผสมแล้ว
สุกรควรได้รับอาหารในปริมาณที่พอดีกับความต้องการ
อาหารโค ให้ทั้งอาหารข้นและอาหารหยาบ อาหารข้นใส่รางให้กิน โดยที่รางอาหารมีลูกกรงกั้นเป็นช่องเฉพาะตัว ป้องกันการแย่งกันกิน โคกำลังรีดนมให้อาหารข้น ๑ กิโลกรัมต่อน้ำนม ๓ กิโลกรัม ในกรณีที่โคให้น้ำนมได้วันละไม่เกิน ๑๒ กิโลกรัม หากให้น้ำนมเกินกว่านี้ ควรเพิ่มอาหารข้นมากขึ้นตามส่วน เพราะแม่โคต้องการพลังงานมากขึ้น หลังจากให้อาหารแล้ว ให้หญ้าสด หรือหญ้าแห้งกินตลอดเวลา แต่ถ้าเป็นการเลี้ยงแบบปล่อยโคแทะเล็มหญ้าในแปลง ก็ให้แต่หญ้าแห้งอย่างเดียว
โคงานหรือโคเนื้อ ควรให้กินหญ้า ซึ่งเป็นอาหารหยาบเป็นหลัก	ในกรณีที่ฟาร์มอยู่ใกล้แหล่งวัสดุอื่นๆ เช่น เศษสับปะรด เศษต้นข้าวโพด ก็ใช้วัสดุเหล่านี้ ให้โคกินตลอดเวลาได้เช่นกัน
กรณีโคงาน โคเนื้อก็เช่นกัน หากแต่ใช้อาหารข้นน้อยกว่าโคนม และให้กินอาหารหยาบหรือหญ้าเป็นอาหารหลัก สำหรับโคขุนเพื่อจำหน่าย หรือเพื่อผลิตเนื้อชั้นดี ต้องให้อาหารพลังงานเพิ่มมากขึ้นตามระยะการขุน
แปลงหญ้าสำหรับโคแทะเล็ม จะมีภาชนะสำหรับใส่หญ้าแห้งและแร่ธาตุไว้ให้โคด้วย
อาหารแร่ธาตุสำหรับโค อาจใช้ผสมในอาหารข้นหรือแยกให้ต่างหาก มีทั้งแบบเป็นผง และอาหารแร่ชนิดแท่ง อาหารแร่แท่ง ทำโดยการนำเอาอาหารแร่ผสมมาอัดเป็นแท่ง คล้ายก้อนอิฐ มีขนาดต่างๆ แล้วแต่ผู้ผลิตกำหนด เวลาที่จะใช้ให้ใส่ภาชนะ นำไปวางไว้ในโรงเรือน ให้โคเลียกินเองตามใจชอบ
ตารางแสดงตัวอย่างสูตรอาหารแร่ธาตุโคนม
เมื่อก่อนนี้เกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์ซื้อวัตถุดิบอาหารสัตว์หลายๆ อย่าง นำมาผสมเองตามสูตรที่ต้องการ แต่ปัจจุบัน มีบริษัทตั้งโรงงานผลิตอาหารสัตว์ขึ้นมากมาย ผลิตอาหารสำเร็จรูปจำหน่ายแก่ผู้เลี้ยงสัตว์ บางบริษัทผลิตอาหารไก่ เป็ด และสุกร บางบริษัทผลิตอาหารโคนม และโคเนื้อด้วย และจำหน่ายเป็นถุง ถุงละประมาณ ๒๕-๓๐ กิโลกรัม ข้างถุงมีข้อความบอกชนิดอาหาร และสัดส่วนของสารอาหาร เช่น โปรตีน ไขมันและกาก เป็นต้น