ตับอักเสบ - สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ
 
สารานุกรมไทย
สำหรับเยาวชน  เมนู 17
เล่มที่ ๑๗
เรื่องที่ ๑ ช้างเผือก
เรื่องที่ ๒ ฉันทลักษณ์ไทย
เรื่องที่ ๓ ระบบนิเวศ และความสัมพันธ์ระหว่างธรรมชาติกับสิ่งมีชีวิต
เรื่องที่ ๔ โรคตับอักเสบจากไวรัส
เรื่องที่ ๕ ของเสียที่เป็นอันตราย
เรื่องที่ ๖ การตั้งถิ่นฐานของมนุษย์
เรื่องที่ ๗ ปอแก้วปอกระเจา
เรื่องที่ ๘ พืชเส้นใย
เรื่องที่ ๙ การปรับปรุงพันธุ์พืช
เรื่องที่ ๑๐ ข้าวสาลี
รายชื่อผู้เขียน

สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๑๗ / เรื่องที่ ๔ โรคตับอักเสบจากไวรัส / ตับอักเสบ

 ตับอักเสบ
นายแพทย์บลุมเบอร์ก ผู้พบไวรัสตับอักเสบ บี
นายแพทย์บลุมเบอร์ก ผู้พบไวรัสตับอักเสบ บี

เชื้อพยาธิใบไม้ในตับ
เชื้อพยาธิใบไม้ในตับ
ตับอักเสบ

โรคตับอักเสบเป็นโรคที่รู้จักกันมาช้านาน ตั้งแต่โบราณกาล ยุคกรีกโบราณ หรือสมัยฮิปโปเครตีส โรคตับอักเสบอาจจะเกิดจากการแพ้สารพิษ หรือการติดเชื้อจุลชีพ ส่วนใหญ่โรคตับอักเสบมักเกิดจากการติดเชื้อไวรัส ในระยะแรกๆ ยังไม่สามารถตรวจพบเชื้อไวรัสต้นเหตุ ระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ทั้งทหารและพลเรือนต่างก็ป่วยเป็นโรคตับอักเสบเป็นจำนวนมาก บางครั้งก็เกิดขึ้นในลักษณะการระบาด และไม่อาจควบคุมได้ง่ายๆ ในการระบาดบางครั้ง มีทหารเสียชีวิตจากโรคตับอักเสบมากกว่าที่เสียชีวิตจากการสู้รบเสียอีก

ยุคใหม่ของการศึกษาวิจัยค้นคว้าโรคตับอักเสบเกิดขึ้น เมื่อบลุมเบอร์ก (BLUMBERG) และคณะ (พ.ศ.2506) ได้พบแอนติเจน (ANTIGEN) ชนิดหนึ่ง ในเลือดของชาวพื้นเมือง ในทวีปออสเตรเลีย บลุมเลอร์กได้ให้ชื่อในขณะนั้นว่า ออสเตรเลีย แอนติเจน การเปิดยุคใหม่ของโรคตับอักเสบนี้ ทำให้บลุมเบอร์กได้รับรางวัลโนเบลเมื่อปี พ.ศ.2519 อันที่จริงการศึกษาบลุมเบอร์กได้รับเกียรติอันสูงนี้ มิได้ตั้งใจที่จะศึกษาเรื่องตับ หรือสาเหตุของโรคตับอักเสบโดยตรง แต่มีวัตถุประสงค์ที่จะอธิบายความแตกต่างของไลโปโปรตีน (LIPOPROTEIN) ในเลือด แต่ในที่สุดกลับกลายเป็นว่า ได้ค้นพบสิ่งที่แพทย์และนักวิทยาศาสตร์การแพทย์จำนวนมาก ได้เสาะแสวงหา แอนติเจนที่บลุมเลอร์กได้ค้นพบนั้นคือ องค์ประกอบส่วนหนึ่งของไวรัสตับอักเสบ บี ที่เรียกว่า เฮปาไตติส บี เซอร์เฟส แอนติเจน (HEPATITIS B SURFACE ANTIGEN) ผลที่ติดตามมาจากการค้นพบของบลุมเบอร์กนี้เอง ได้นำไปสู่การวินิจฉัยโรคตับจากการติดเชื้อไวรัสชนิดต่างๆ และศึกษาถึงความสัมพันธ์ระหว่างโรคตับอักเสบจากเชื้อไวรัสชนิดต่างๆ กับภาวะตับอักเสบเรื้อรังโรคตับแข็งและมะเร็งตับ และที่สำคัญที่สุดก็คือได้นำไปสู่การค้นคว้าพัฒนาวัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบ

เชื้อไวรัส ที่เป็นสาเหตุของโรคตับอักเสบ ที่พบบ่อยที่สุด ได้แก่

  • ไวรัสตับอักเสบ เอ (Hepatitis A virus) 
  • ไวรัสตับอักเสบ บี (Hepatitis B virus) 
  • ไวรัสตับอักเสบ ซี (Hepatitis C virus)
  • ไวรัสตับอักเสบ ดี (Hepatitis D virus)
  • ไวรัสตับอักเสบ อี (Hepatitis E virus) 
นอกจากนี้ได้แก่ เชื้อไวรัสอื่นๆ เช่น
  • ไวรัสไข้เหลือง (Yellow fever virus) 
  • ไวรัสซัยโตเมกาโล (Cytomegalo virus) 
  • ไวรัสเฮอร์ปีส ซิมเพล็กซ์ (Herpes simplex virus)
  • ไวรัสอะเดโน (Adeno virus) 
  • ไวรัสเอ็บสไตน์บารร์ (Epstein Barr virus)
  • ไวรัสรูเบลลา หรือหัดเยอรมัน (Rubella virus)
  • ไวรัสคอกแซกกี (Coxsackie virus) 
  • ไวรัสฮันทาน (Hantaan virus) 
  • ไวรัสมาร์บวร์ก (Marburg virus) 
  • ไวรัสลาสสา (Lassa virus) 
  • ไวรัสเอโบลา (Ebola virus) 
เป็นต้น

เชื้อบัคเตรี ที่พบบ่อยคือ เลพโตสไปรา อิกเตโรเฮโมเรเยีย (Leptospira icterohemorrhagia) เชื้อปรสิต ได้แก่ เชื้อบิดอะมีบา ที่มีชื่อ ว่าเอนตะมีมา ฮิสโทไลติคา (Entamoeba histolytica) มาลาเรีย (Plasmodium) พยาธิใบไม้ ในตับ (Opisthorchis) และพยาธิใบไม้ในเลือด (Schistosomes) เป็นต้น

เนื่องจากโรคตับอักเสบที่พบบ่อยเกิดจาก เชื้อไวรัสตับอักเสบชนิด เอ บี ซี ดี และ อี จึง ขอกล่าวถึงรายละเอียดเฉพาะโรคตับอักเสบจากเชื้อไวรัส ๕ ชนิดนี้
หัวข้อก่อนหน้า หัวข้อถัดไป