สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๑๗ / เรื่องที่ ๙ การปรับปรุงพันธุ์พืช / การขยายเมล็ดพันธุ์พืช

เมล็ดพันธุ์คุณภาพดี

การขยายเมล็ดพันธุ์พืช การปรับปรุงพันธุ์พืช คือ การปรับปรุง และคัดเลือกให้ได้พันธุ์ที่ดี มีคุณลักษณะดีตามต้องการ แต่การที่จะให้พันธุ์พืชพันธ์ดีเหล่านั้น แพร่หลายไปยังเกษตรกรผู้ปลูกอย่างเพียงพอ จะต้องอาศัยการขยายพันธุ์ที่ถูกวิธี การขยายพันธ์พืชแบ่งออกเป็น ๒ วิธีใหญ่ๆ คือ ๑. การขยายพันธุ์พืชจากส่วนที่ใช้ในการเจริญเติบโต เช่น การปักชำ การตอน การเสียบยอด การทาบยอด การติดตา การแยกหน่อและหัว เป็นต้น พืชเหล่านี้ ได้แก่ ไม้ผล ไม้ยืนต้น ไม้ประดับ เป็นส่วนใหญ่ หลักการขยายพันธุ์วิธีนี้ได้อธิบายไว้โดยละเอียดเรื่องการขยายพันธุ์พืช ในสารานุกรมไทยสำหรับยาวชนฯ เล่มที่ ๕ สำหรับในเรื่องนี้จะได้เน้นการขยายเมล็ดพันธุ์พืชโดยเฉพาะ ๒. การขยายเมล็ดพันธุ์พืช เป็นการขยายโดยใช้เมล็ด ซึ่งผ่านการผสมเกสร ซึ่งเมล็ดชั่วลูกที่ได้จากการปลูก อาจจะเหมือนพันธุ์เดิม หรือกลายพันธุ์ หรืออาจมีลักษณะดีเด่นกว่าพ่อแม่ แล้วแต่ลักษณะทางพันธุกรรมที่ได้กล่าวไว้ในตอนแรก ดังนั้น การขยายเมล็ดพันธุ์จึงต้องมีวิธีการที่ควบคุมดูแลให้เมล็ดพันธุ์ที่ได้รับ มีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนพันธุ์เดิม และมีคุณภาพของเมล็ดพันธุ์ดีเสมอ เมล็ดพันธุ์ที่มีคุณภาพดี คือ เมล็ดพันธุ์ที่ตรงตามพันธุ์เดิม มีความงอก และความแข็งแรงสูง มีสิ่งเจือปน เช่น เศษหิน เศษพืช และเมล็ดวัชพืชน้อยมาก หรือไม่มีเลย และมีมาตรฐานกำหนดเฉพาะของแต่ละประเทศ และแต่ละพืช