เครื่อง
ปั้นดินเผาศรีวิชัยและตามพรลิงค์
ภาคใต้ของไทย และหมู่เกาะของประเทศ อินโดนีเซียปัจจุบัน
แต่เดิมแบ่งเป็นรัฐเล็กๆ ที่แยกเป็นอิสระแก่กัน
ต่างก็พยายามมีอำนาจเหนือกัน
โดยส่งทูตไปให้จีนรับรองฐานะรัฐของตนกับเพื่อค้าขาย
ขณะเดียวกันก็ติดต่อค้าขายกับอินเดีย ตะวันออกกลาง
และเลยไปถึงโรมันด้วย ดินแดน แถบนี้มีความเจริญมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่
๖ เป็นต้นมา และมาเจริญมากจนสามารถรวมเป็น รัฐศรีวิชัยในพุทธศตวรรษที่
๑๓ จากนั้นรัฐ ตามพรลิงค์ก็มีอำนาจเหนือคาบสมุทรมลายูในช่วง
พุทธศตวรรษที่ ๑๘ |
|
หม้อดินเผา
ศิลปะศรีวิชัยพุทธศตวรรษที่ ๑๓-๑๕
จัดแสดงที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาตินครศรีธรรมราช
|
ลักษณะ
เครื่องปั้นดินเผาศรีวิชัย
เครื่องปั้นดินเผาพื้นเมืองที่พบในภาคใต้ มีอายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๓-๑๘
กรมศิลปากรได้ขุดค้นแหล่งเตาเผาที่สำคัญ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๑
ที่บริเวณคลองปะโอ บ้านปะโอ ตำบลม่วงงาม และที่ตำบลวัดขนุน
กิ่งอำเภอสิงหนคร จังหวัด สงขลา ซึ่งพบว่ามีแหล่งเตาเผาหลายแห่ง คือ
เตา หม้อ ๑ เตาหม้อ ๒ เตาหม้อ ๓ เตาโคกหม้อ และเตาโคกไฟ
นอกจากนี้ยังพบเครื่องปั้นดินเผา แบบอื่นๆ ในแถบสทิงพระ แต่ไม่พบเตาเผา
อาจ เป็นไปได้ว่าน่าจะใช้วิธีเผากลางแจง ด้วยเป็น
ภาชนะเนื้อดินเผาธรรมดาที่ไม่ต้องการความร้อน สูงนัก
เครื่องปั้นดินเผาจากบ้านปะโอ มีผลิตภัณฑ์ ที่สำคัญ คือ คนที (หม้อน้ำ)
และหม้อมีเชิง ผลิตภัณฑ์จากเตาเผานี้ได้ส่งไปขายในเมืองสำคัญ ต่างๆ
ในภาคใต้ของไทย โดยพบทั้งที่อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี
ที่อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช ที่อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง |
คนทีดินเผา ศิลปะศรีวิชัยพุทธศตวรรษที่ ๑๓-๑๕
จัดแสดงที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาตินครศรีธรรมราช |
ลักษณะ
ของเครื่องปั้นดินเผาศรีวิชัยแบ่งตามลักษณะเนื้อดินปั้นออกเป็น ๒ ชนิด
คือ ชนิดหนึ่งเป็นภาชนะที่มีเนื้อดินเผาหยาบหนา มีสีแดง สีเทา
และสีเหลือง มีการตกแต่งภาชนะด้วยเทคนิคต่างๆ เช่น การปั้นติด
การขูดขีด การขุด การกด และการเขียนสี
เครื่องปั้นดินเผาชนิดนี้จะเป็นภาชนะที่ใช้สอยในชีวิตประจำวัน เช่น
หม้อ จาน ชาม พาน และคนที ส่วนอีกชนิดหนึ่ง
เป็นภาชนะที่มีเนื้อดินปั้นขาวบางละเอียดสวยงาม ที่ พบมากคือ คนที
หม้อมีเชิงและหม้อก้นกลม คนทีนั้น รูปกลม คอกว้างสูง
ปากมีขอบผายกว้าง พวยยาวตรงเฉียงขึ้น
รอบคอส่วนล่างหรือไหล่มีเส้นนูนรอบ
เชิงที่ก้นหม้อมีทั้งเชิงเตี้ยและเชิงสูง
ที่ปลายเชิงผายกว้างขอบเชิงเป็นเส้นนูน บางใบ
คอคอดเล็กสูงขอบปากผายกว้าง ปากพวยคนทีมี
ทั้งเรียบและตกแต่งเป็นเหลี่ยม มีเดือยโดยรอบ
และบางใบรอบไหล่มีการตกแต่งด้วยเส้นสีแดง ๒-๓ เส้น
บางทีมีแถวรอยจุดอยู่ระหว่างแนวเส้นสีแดง ซึ่งภาชนะชนิดนี้นับว่า
เป็นเอกลักษณ์พิเศษของเครื่องปั้นดินเผาศรีวิชัย ภาชนะเหล่านี้
พบมากที่บริเวณวัดสวนหลวง (ร้าง) ตำบลศาลามีชัย อำเภอเมือง
จังหวัดนครศรีธรรมราช
ปัจจุบันอยู่ข้างบริเวณพิพิธภัณฑสถานแห่งชาตินครศรีธรรมราช
และที่อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา |
