สารานุกรมไทย
สำหรับเยาวชน
เมนู 40
|
สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๔๐ / เรื่องที่ ๕ การโคลนนิ่งสัตว์ / บทนำ
บทนำ
โคลนนิ่ง (cloning) หรือการขยายพันธุ์แบบไม่ใช้เพศ
เป็นวิธีการที่สิ่งมีชีวิตหลายชนิดใช้ในการเพิ่มจำนวน คำว่า "โคลน"
(clone) มาจากภาษากรีกว่า klon มีความหมายว่า กิ่งก้าน แขนง
โดยทั่วไปสัตว์และพืชชั้นสูงจำเป็นต้องขยายพันธุ์โดยวิธีใช้เพศ แต่สัตว์
และพืชชั้นต่ำสามารถขยายพันธุ์ได้ทั้งแบบใช้เพศและไม่ใช้เพศ
ส่วนสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว เช่น แบคทีเรีย สามารถเพิ่มจำนวน โดยไม่ใช้เพศ
ซึ่งเรียกว่า การแบ่งตัว สิ่งมีชีวิตพวกโพรโทซัว เช่น พารามีเซียม
สามารถเพิ่มจำนวนได้ ทั้งแบบใช้เพศ และไม่ใช้เพศ ดังนั้น
จะเห็นได้ว่าวิวัฒนาการของพืชและสัตว์มีทั้งการขยายพันธุ์แบบใช้เพศและไม่ใช้เพศ
ผลของการขยายพันธุ์แบบไม่ใช้เพศทำให้ได้เซลล์หรือสิ่งมีชีวิตเกิดขึ้นมาใหม่
ที่มีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนกันหมด ซึ่งเรียกว่า โคลน
โคลนมีความหมายหลายอย่าง
เมื่อพูดถึงการปลูกพืชแล้ว โคลนหมายถึง ลูกหลานของพืช
ที่เกิดจากการขยายพันธุ์ โดยการตอน การปักชำ การทาบกิ่ง การติดตา
และที่กำลังนิยมในปัจจุบัน คือ การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ
ในวงการพันธุวิศวกรรม (genetic engineering) การเพิ่มจำนวนดีเอ็นเอหรือ
ยีน
(gene) ก็ต้องอาศัยการโคลนยีนเช่นเดียวกัน การโคลนนิ่งโดยใช้เซลล์ร่างกาย
(somatic cell)
เป็นสิ่งที่นักวิทยาศาสตร์ทั่วโลกสามารถทำสำเร็จแล้วในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมหลายชนิด
โดยไม่ต้องมีการนำไข่ และตัวอสุจิมาปฏิสนธิกัน
สัตว์โคลนตัวใหม่ที่เกิดมาจะมีรูปร่าง เพศ และพันธุ์ เหมือนตัวต้นแบบ
(donor) ที่นำมาทำโคลนนิ่ง
แต่จะมีส่วนที่แตกต่างกันอย่างหนึ่งคือปริมาณของไมโทคอนเดรียลดีเอ็นเอ
(mitochondrial DNA) ซึ่งเป็นสิ่งที่ถ่ายทอดมากับ ไซโทพลาซึม (cytoplasm)
ของผู้รับ (recipient) |
|
