ลักษณะของ หอพระไตรปิฎก
อาจจำแนกออกตามชนิดของวัสดุที่ใช้ในการก่อสร้างเป็นประเภทใหญ่ๆ ได้ ๓ ประเภท คือ
หอพระไตรปิฎกเครื่องไม้
คือ หอพระไตรปิฎกที่สร้างด้วยวัสดุประเภทไม้ทั้งหมด ส่วนใหญ่สร้างด้วยไม้สักทั้งหลัง เป็นอาคารทรงไทยชั้นเดียว ใต้ถุนสูงโล่ง ตัวอาคารมีประตูเข้าทางเดียว ซึ่งบางแห่งจะทำระเบียงรอบ ๔ ด้าน มีหลังคายาวคลุมระเบียงทุกด้าน หอพระไตรปิฎกในกลุ่มนี้ มีทั้งทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า และสี่เหลี่ยมจัตุรัส ส่วนใหญ่สร้างไว้กลางสระน้ำ เช่น หอพระไตรปิฎก วัดทุ่งศรีเมือง อำเภอเมืองฯ จังหวัดอุบลราชธานี วัดบ้านเก่า อำเภอบ้านค่าย จังหวัดระยอง และวัดหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ลักษณะเป็นอาคารในผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หลังคาชั้นเดียว หอพระไตรปิฎก วัดป่างิ้ว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ลักษณะเป็นอาคารในผังรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส หลังคาทำเป็นจตุรมุข

หอพระไตรปิฎก วัดบ้านเก่า อ.บ้านค่าย จ.ระยอง
หอพระ ไตรปิฎกเครื่องก่อ หรือหอพระไตรปิฎกที่สร้างด้วยอิฐ
ก่อผนังแบบอาคารตึกตั้งแต่ฐานถึงปลายผนัง เพื่อรองรับเครื่องบน หลังคา ที่เป็นโครงสร้างไม้ อาคารเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าอย่างโบสถ์หรือวิหารทั่วๆ ไป เช่น หอพระมณเฑียรธรรม หรือหอพระไตรปิฎก วัดพระศรีรัตนศาสดาราม กรุงเทพมหานคร ลักษณะเป็นอาคารในผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หรือทรงคฤห์ มีหลังคาคลุมเฉพาะด้านยาวเท่านั้น และหอพระไตรปิฎก วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร ลักษณะเป็นอาคารจตุรมุข และมีเครื่องบนหลังคาเป็นทรงปราสาทยอดมงกุฎ อันเป็นลักษณะพิเศษที่เน้นฐานานุศักดิ์ทางสถาปัตยกรรมของอาคาร
หอพระไตรปิฎก วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหารกรุงเทพมหานคร
หอพระ ไตรปิฎกครึ่งตึกครึ่งไม้
หอพระไตรปิฎกแบบนี้มักมีลักษณะเป็นอาคาร ๒ ชั้น ชั้นล่างก่อด้วยอิฐ ส่วนชั้นบนเป็นเครื่องไม้ เช่น หอพระไตรปิฎก วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร
หอพระไตรปิฎก วัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร